Wat de Bijbel wel en niet zegt over mannelijk leiderschap
1 Samuel 15:15 Saul zei: Die heeft men van de Amalekieten meegebracht, want het volk heeft de beste schapen en runderen gespaard om de HEERE, uw God, te offeren, maar het overige hebben wij met de ban geslagen. 16. Toen zei Samuel tegen Saul: Houd op, dan zal ik u vertellen wat de HEERE vannacht tot mij gesproken heeft. En Saul zei tegen hem: Spreek. 22. Maar Samuel zei: Heeft de HEERE evenveel behagen in brandoffers en slachtoffers als in het gehoorzamen aan de stem van de HEERE? Zie, gehoorzamen is beter dan slachtoffer, opmerkzaam zijn beter dan het vet van rammen. 23. Want opstandigheid is een zonde van waarzeggerij, en tegenstreven is afgoderij en beeldendienst. Omdat u het woord van de HEERE verworpen hebt, heeft Hij u verworpen, zodat u geen koning meer zult zijn.
Van tijd tot tijd valt er een "goddelijke" leider, iemand die je echt had gewaardeerd, vertrouwd, en door wie je gezegend was. Op de een of andere manier is het veel erger dan wanneer iemand zonder geloofsbelijdenis dezelfde daad had begaan. Een rechtvaardige woede welt in je op die je kan verbitteren en desillusioneren en je kijk op de kerk onherstelbaar verzuren.
Helaas heeft een verkeerde interpretatie van de Schrift vaak de donkere schaduw van heimelijke misdaden verontschuldigd, waaronder verkrachting, afranselingen en andere vormen van lichamelijk en verbaal misbruik, kindermishandeling, onderwerping van vrouwen, slavernij en meer. Door de geschiedenis heen zijn dergelijke misdaden begaan in de naam van God en vervolgens verborgen achter een mantel van vroomheid. Als zij ontdekt worden, worden de daders, in plaats van de zonde oprecht te belijden en te verzaken, overgeplaatst naar een ander district (vaak om hun zonden te herhalen).
Dergelijke gruweldaden geven Gods mooie ideaal van rechtvaardige leiders een slechte reputatie. Geen wonder dat de term "leiderschap" door sommigen zo wordt veracht! Maar een dergelijke goddeloosheid kan op geen enkele manier in verband worden gebracht met Gods ideaal. Leiderschap, begrepen in zijn ware, zuivere, Bijbelse betekenis, is in feite een zegen - iets dat God bedoeld heeft voor onze vervulling en ons geluk.
Hoe interpreteren wij de Schrift?
Als Zevende-dags Adventisten, "de mensen van het Boek", accepteren wij de hele Bijbel als het geïnspireerde, gezaghebbende Woord van God, dat tijd en cultuur overstijgt.
In 1986 heeft de wereldkerk een document aangenomen, "Methoden voor Bijbelstudie", waarin wordt uiteengezet hoe Zevende-dags Adventisten de Schrift moeten interpreteren. Het bevestigt: "De Bijbel is het Woord van God en is het primaire en gezaghebbende middel waarmee Hij Zich aan de mens openbaart." Verder staat er: "Hoewel de Bijbel gegeven is aan hen die leefden in een oude context in het Nabije Oosten/Middellandse Zeegebied, overstijgt de Bijbel zijn culturele achtergronden om te dienen als Gods Woord voor alle culturele, raciale en situationele contexten in alle tijden. "
Laten we het bredere beeld krijgen van wat de Bijbel zegt over man/vrouw relaties door bij het begin te beginnen.
Naar het beeld van God (Gen 1:26, 27)
Toen God Adam vormde uit het stof der aarde, ontwierp Hij verschillende orgaansystemen voor specifieke doeleinden. Hij vormde het hoofd met de frontale kwab van de hersenen om de regerende autoriteit van het hele lichaam te zijn, de zetel van morele beslissingen; de temporale kwab zou het geheugen en de emoties huisvesten. God schiep de hersenen als de onbetwiste meester van alle organen, maar een brein zonder hart, longen of nieren zal met de rest van het lichaam sterven. Men kan zich nooit afvragen welk orgaan het belangrijkst is.
Alle lichaamssystemen zijn met elkaar verbonden. Elk deel van het lichaam draagt bij tot het leven. Gods ontwerp concurreert niet, maar vult aan. De systemen van het lichaam zijn niet jaloers op elkaars functies (zie 1 Kor 12:12-26). In feite gebruikt de Schrift de autoriteit van de hersenen over het lichaam, ("het hoofd"), als een analogie door de hele Schrift heen voor regerende macht.
Hoewel God Adam als eerste ontwierp, bij uitstek de vorst van de wereld, begreep God zijn uniekheid en zei:
"Het is niet goed dat de mens alleen is; Ik zal hem een helper maken die met hem te vergelijken is" (Gen 2:18).
Eva was in alle opzichten mooi en voldeed aan alle verlangens en behoeften van Adam. Samen zouden zij elkaar bevredigen terwijl zij de aarde bevolkten. Eva was Adams liefde, zijn vervulling, inderdaad zijn helper ('ezer).
Man en vrouw zijn gelijk in waarde geschapen (soms ontologische gelijkheid genoemd) en zijn niet inwisselbaar. Zowel man als vrouw zijn noodzakelijk voor het gezin. God schiep man en vrouw om elkaar aan te vullen, niet om klonen te zijn. Dit is fundamenteel voor Gods ontwerp en architectuur voor gezin en regering.
Hoewel alle levende wezens zenuwstelsels en hersenen hebben, maakte God het menselijk brein uniek; mensen kunnen kiezen in plaats van te worden geregeerd door instinct.
"Zo schiep God de mens naar zijn beeld, naar het beeld van God schiep Hij hem; mannelijk en vrouwelijk schiep Hij hen ... en God zei tegen hen: 'Weest vruchtbaar en vermenigvuldigt u; vervult de aarde en onderwerpt haar; heerst ... over al wat op de aarde leeft'" (Gen. 1:27, 28).
Functionele verschillen
Het begrijpen van het functionele verschil tussen mannelijk en vrouwelijk stelt ons in staat een klein beeld van God te begrijpen. Hij is Eén, maar meervoudig (zie Johannes 10:30; ook: "Laat Ons mensen maken" [Gen. 1:26]). Hoewel Eén, is God drie: Vader, Zoon en Heilige Geest (Matt 28:19).
Maar verre van identiek te zijn, functioneert elk verschillend. God is Vader en Allerhoogste. Jezus is God de Zoon, die "onderworpen is aan Hem die alles onder Hem gesteld heeft" (1Kor 15,28) en de actieve actor was in de schepping en de verlossing (Hebr 1,2-3). God de Heilige Geest is de Trooster, Leraar en Helper, die persoonlijk met mensen omgaat (Joh. 14,26). Alle drie de Personen zijn gelijk, maar toch Eén.
In Adams gezin was hij hoofd over de vrouw, op een manier die vergelijkbaar is met hoe God de Vader hoofd is over Christus.
"Maar ik wil dat u weet dat het hoofd van iedere man Christus is, het hoofd van de vrouw is de mens, en het hoofd van Christus is God" (1 Kor 11:3.
Terwijl Eva been was van zijn gebeente en vlees van zijn vlees (Gen 2:23), was haar dierbare hoofd Adam. Samen waren zij één. Zoals Jezus gelijk is aan, maar zich vrijwillig onderwerpt aan de Vader, zo verklaart Paulus dat de vrouw gelijk is aan, maar geroepen om zich vrijwillig te onderwerpen aan haar man in het gezin (Ef 5:22, Kol 3:18, 1 Pet 3:1). Ellen White bevestigt: "De relatie die in het zuivere gezin van God in de hemel bestond, moest bestaan in het gezin van God op aarde. Onder God moest Adam aan het hoofd van het aardse gezin staan, om de beginselen van het hemelse gezin te handhaven. Dit zou vrede en geluk hebben gebracht. " (The Review and Herald, January 16, 1913, par. 4.)
Het was Gods bedoeling dat Adam vriendelijk, zachtmoedig, voorzichtig en wijs zou leiden. Het was Zijn bedoeling dat Eva voor altijd gelukkig, blijmoedig onder de hoede van Adam zou leven.
De zondeval (Gen 3)
Nog voordat Eva geschapen was, werd Adam als leider gewaarschuwd:
"maar van de boom der kennis van goed en kwaad zult gij niet eten, want op de dag dat gij daarvan eet, zult gij zeker sterven" (Gen. 2:17).
Eén van Adam's functies als hoofd van hun gezin was beschermer. In een veilige plaats als Eden, zonder kwaadaardige dieren of geweld, waartegen moest men dan beschermen? Het bleek dat de gevaarlijkste, giftigste slang op de loer lag in die verboden boom. (God weet altijd waar Hij het over heeft!) Het was Adams plicht om zijn vrouw te beschermen.
Later waarschuwden engelen Eva ook "zich ervoor te hoeden zich van haar man af te zonderen terwijl zij bezig waren met hun dagelijkse arbeid in de tuin; met hem zou zij minder gevaar lopen voor verleiding dan wanneer zij alleen was." (Patriarchs and Prophets, p. 53.)
Maar Adam was nalatig. Eva dwaalde af en nam de leiding in de keuze om te zondigen; Gods mooie plan mislukte omdat het eerste gezin ongehoorzaam was en bezweek aan de verlokkingen van de slang.
De macht van de keuze, het nobele verschil
In werkelijkheid onderwerpt elke reactie op verleiding zich impliciet ofwel aan God ofwel aan Satan. God schiep de mens met de macht om te kiezen; onze beslissingen houden onze individualiteit in stand. Hoewel anderen invloed kunnen uitoefenen, is een individu alleen verantwoordelijk voor zijn keuze.
God schiep man en vrouw naar het beeld van God. Ieder van hen had voor altijd een eigen persoonlijkheid, een geweten, de macht om te kiezen - de macht om samen te werken in gerechtigheid, of om zich terug te trekken als de ander voor het kwade kiest. De mens heeft een geweten dat de Heilige Geest kan beinvloeden, onderwijzen en leiden.
Adam hoefde Eva's ongehoorzaamheid niet te volgen. Met zijn door God gegeven macht om te kiezen, kon hij ervoor kiezen om God te gehoorzamen of om zijn vrouw te volgen, die was gevallen voor de verleiding van de slang. Wanneer één partner in een relatie slecht wordt, heeft de ander nog steeds de macht om Gods weg te kiezen.
Bijbels leiderschap vs. "Controleschip"
Zoals eerder opgemerkt, wordt de Bijbelse leer van leiderschap soms verdraaid om afschuwelijke misdaden te rechtvaardigen, zoals verkrachting of kindermisbruik. Verkrachting is het ultieme voorbeeld van het doen gelden van persoonlijke begeerte boven de weigering van de ander, wat een totale veronachtzaming van de individuele keuze is. Echt bijbels leiderschap staat verkrachting binnen het huwelijk niet toe.
Er is een verschil tussen leiderschap en "controle over de ander", waarbij de ene partij probeert de andere partij te controleren. Er is nooit een excuus voor geweld.
Nobele vrouwelijkheid
God eist nooit van Zijn volk dat zij zich onderwerpen aan goddeloosheid als iemand met gezag slecht om gaat. In 1 Samuël 25 leren we dat de vriendelijke Abigaïl niet werkeloos toezag toen haar verachtelijke echtgenoot David en zijn mannen hulp weigerde.
1 Samuel 25:18 Toen haastte Abigaïl zich; zij nam tweehonderd broden, twee zakken wijn, vijf toebereide schapen, vijf maten geroosterd koren, honderd rozijnenkoeken en tweehonderd klompen vijgen, en legde dat alles op ezels. 19. En zij zei tegen haar knechten: Trek voor mij uit; zie, ik kom achter jullie aan. Maar aan haar man Nabal vertelde zij het niet.
Zonder het aan haar man te vertellen regelde zij snel proviand voor een karavaan om aan de boze mannen te geven. Zij ging in tegen het besluit van haar boze echtgenoot om niet te helpen. Terwijl het het toppunt van ongehoorzaamheid lijkt, demonstreert ze de nobele macht van de keuze die God aan elk koppel geeft. "Eén vlees" betekent nooit dat we het kwaad steunen.
Merk op hoe God ons zegt ons te onderwerpen.
"Vrouwen, onderwerpt u aan uw man, als aan de Heer. Want de man is het hoofd van de vrouw, zoals ook Christus het hoofd is van de kerk; en Hij is de Verlosser van het lichaam. Daarom, gelijk de gemeente aan Christus onderworpen is, zo moeten ook de vrouwen in alles aan hunnen man onderworpen zijn. Mannen, hebt uw vrouwen lief, zoals ook Christus de gemeente heeft liefgehad en Zich voor haar heeft overgegeven... . . Zo behoren de echtgenoten hun eigen vrouwen lief te hebben als hun eigen lichaam; wie zijn vrouw liefheeft, heeft zichzelf lief. Want niemand heeft ooit zijn eigen vlees gehaat, maar voedt en koestert het, zoals ook de Heer de gemeente doet" (Ef 5,22-25, 28-29).
Zich onderwerpen" betekent "zich onderwerpen aan het oordeel van een ander" of "toegeven", "ophouden met proberen te vechten. "Als twee geen overeenstemming kunnen bereiken, wat soms gebeurt, is de Bijbelse manier voor de vrouw om zich te "onderwerpen". Ellen White adviseerde: "Wij vrouwen moeten niet vergeten dat God ons ondergeschikt heeft gemaakt aan de man. Hij is het hoofd en ons oordeel en onze opvattingen en redeneringen moeten zo mogelijk met de zijne overeenstemmen. Zo niet, dan wordt in Gods Woord de voorkeur gegeven aan de man als het niet om een gewetenskwestie gaat. Wij moeten ons overgeven aan het hoofd. " (White, Manuscript Releases, vol 6, p. 126.)
"Zich onderwerpen" is wat Jezus bedoelde toen Hij zachtmoedigheid aanmoedigde (Matt 5:3, 5). Wanneer wij ons aan elkaar onderwerpen (Ef 5,21,1Pe 5,5), dan onderwerpen echtgenotes zich aan echtgenoten (Ef 5,22; Kol 3,18), kinderen aan ouders (Ef 6,1-3), en jongeren aan ouderen (1Pe 5,5). Wij allen onderwerpen ons aan de overheid (Rom 13:1, 1Pe 2:13), en het meest van al onderwerpen wij ons aan God en gehoorzamen Hem om de duivel te weerstaan (Jak 4:7).
Maar de Bijbel beperkt onderwerping.
Efeziërs 5:22 zegt: "Vrouwen, onderwerpt u aan uw eigen man, als aan de Here."
Deze zin eist dat elke vrouw haar vrije keuze gebruikt, als wat haar man eist tegen de wil van God is. Dan moet zij zich niet onderwerpen. Zij moet nog steeds haar individualiteit behouden. Zoals Abigaïl, die door ongehoorzaam te zijn aan haar man in feite gehoorzaamde aan de wil van God, kan ieder individu God en Zijn wil verkiezen boven de wil van enig ander gezins- of staatshoofd.
Zo'n houding kan verschrikkelijke gevolgen hebben. Kwaadaardige echtgenoten kunnen gewelddadig worden; regeringen kunnen vervolgen.
God's Weg
Eén vlees betekent niet een samensmelting van twee door God gegeven individualiteiten. We moeten altijd acht slaan op Jezus, die ons niet alleen geschapen heeft, maar ons ook gekocht heeft.
"Want gij zijt duur gekocht; verheerlijkt dan God in uw lichaam en in uw geest, die van God zijn" (1 Kor. 6, 20).
Man noch vrouw moeten zich onderwerpen aan iets wat God verbiedt.
Maar het feit dat Gods volmaakte regering van een rechtvaardige man die een godvruchtige vrouw leidt in het gezin wordt tegengewerkt, betekent niet dat het een slecht plan is of dat Gods leiderschapsideaal verouderd is. Er zijn rechtvaardige mannen en slechte mannen, en hetzelfde geldt voor vrouwen. Daarom benadrukt Paulus dat een goede echtgenoot moet zijn als Christus zelf in onbaatzuchtigheid en opoffering (Ef 5:23-26).
Ellen White adviseert: "Voordat zij haar hand geeft voor het huwelijk, moet iedere vrouw zich afvragen of hij met wie zij op het punt staat haar lot te verenigen, waardig is. . . . Kan zij ware vrede en vreugde vinden in zijn genegenheid? Zal haar toegestaan worden haar individualiteit te bewaren, of moeten haar oordeel en geweten overgegeven worden aan de controle van haar echtgenoot? . . Kan zij de aanspraken van de Heiland als hoogste eren? Zullen lichaam en ziel, gedachten en bedoelingen zuiver en heilig bewaard worden? Deze vragen hebben een vitale invloed op het welzijn van iedere vrouw die de huwelijksrelatie aangaat." (White, The Adventist Home, p. 47.)
Gods gezinsstructuur en kerkelijk leiderschap
Omdat leiders de fout in kunnen gaan en dat ook doen, pleit Paulus ervoor dat wij bidden en voorbede doen voor allen die gezag hebben:
"Voor koningen en allen die gezag hebben, opdat wij een rustig en vreedzaam leven leiden in alle godsvrucht en eerbied" (1 Tim. 2:1, 2).
Het is nog steeds Gods plan dat een godvruchtige ouderling een man is die één vrouw heeft en zijn gezin goed bestuurt (1 Tim 3:2-4, Titus 1:6-9);
"want als een man niet weet hoe hij zijn eigen huis moet besturen, hoe zal hij dan voor de gemeente van God zorgen?" (1 Tim 3:5).
Wanneer leiderschap wijs en bevestigend is, is het bijna doorzichtig. Echt leiderschap bemoedigt, heeft lief en luistert. Onderwerping is dan gemakkelijk omdat twee wilsbeschikkingen dezelfde weg gaan. Net als de ervaring van het Nieuwe Verbond, is gehoorzaamheid gemakkelijk omdat jouw wil dezelfde is als die van de leider - je zou het toch op die manier willen doen.
Vrouwen met invloed
Hoewel Paulus godvruchtig mannelijk leiderschap voor alle kerken aanmoedigt,20 waren vrouwen in Jezus' tijd en in de vroege kerk een voorbeeld van godvruchtige onderwerping. Dit betekende niet dat zij de prille kerk overgaven aan mannen, maar dat zij samenwerkten met Gods leiders om de kerk van God samen op te bouwen.
Maria zat aan Jezus' voeten te luisteren; Maria had ook het voorrecht om als eerste met de discipelen te delen dat Jezus was opgestaan; Martha organiseerde en kookte met oprechte gastvrijheid; Dorcas diende vrijgevig de armen; Priscilla en Aquila gaven bijbelstudies; Lydia, een rijke koopvrouw, ontmoette gelovigen bij de rivier en diende de kerk met haar alles, inclusief haar rijkdom.
Onder de bijbelse moeders, voedde Jochebed in haar slavenverblijven Mozes op, en Maria in het laaghartige Nazareth onderwees Jezus. Denk eens aan de invloed door de geschiedenis heen van deze twee vrouwen!
Al deze Bijbelse vrouwen waren zeer invloedrijk.
Er zijn zoveel manieren voor vrouwen om de Heer te dienen zonder een gewijd leider te worden. Tijdens haar toespraak op de Algemene Conferentie van 1901, merkte Ellen White het belangrijke werk van vrouwen op: "Ik heb mij afgevraagd waarom ons volk, zij die geen gewijde ambtsdragers zijn, maar die een band met God hebben, die de Schriften begrijpen, het Woord niet voor anderen openen. Als zij zich met dit werk zouden bezighouden, zou er grote zegen over hun eigen ziel komen. God wil dat Zijn volk werkt. Aan iedere man - en dat betekent ook aan iedere vrouw - heeft Hij Zijn werk gegeven, en dit werk moet ieder doen naar zijn vermogen. " (White, The General Conference Bulletin, April 22, 1901. Also, see Daughters of God, pp. 15-20; 102-104; 133-140, and Laurel Damsteegt, “Women of the Old Testament: Women of Influence.”)
De roeping van de Geest
De Geest die mannen en vrouwen roept tot hun taken in de bediening is dezelfde Geest die instrueerde dat de kwalificaties van ouderling of opziener (ambtsdrager) moesten inhouden dat men een man (Grieks anēr, 1 Tim 3:2) van één vrouw (gynē, zie ook Titus 1:6) moest zijn. De Heilige Geest instrueert niet op de ene manier in het Woord, om vervolgens indruk te maken op personen die tegen die instructie ingaan.
"De Geest is niet gegeven - en kan ook nooit gegeven worden - om de Bijbel te verdringen; want de Schrift zegt uitdrukkelijk dat het Woord van God de maatstaf is waaraan alle onderwijs en ervaring getoetst moet worden. De apostel Johannes zegt:
"Gelooft niet iedere geest, maar beproeft de geesten, of zij uit God zijn; want er zijn vele valse profeten uitgegaan in de wereld". 1 Johannes 4:1.
En Jesaja verklaart:
"Op de wet en op de getuigenis; indien zij niet spreken naar dit woord, zo is het, omdat er geen licht in hen is. Jesaja 8:20. "
(White, The Great Controversy, p. vii. See also The Great Controversy, pp. 593-598.)
De gaven van de Heilige Geest zijn niet beperkt tot een geslacht. Maar de gaven van de Geest die gegeven zijn om de kerk te zegenen, doen geen afbreuk aan het onderscheid in rollen dat God bij de schepping heeft gemaakt, namelijk dat mannen God-eerbiedig leiderschap moeten uitoefenen in zowel het gezin thuis als in de kerk. Wij kunnen Gods plan niet verbeteren, want Jezus zei:
"Zalig zijn zij die het woord van God horen en het bewaren" (Lucas 11:28).
Bron: 👉Laurel Damsteegt, M.Div., M.S.P.H. woont in Tennessee. Zij en haar man leiden Great Controversy Tours naar Europa.
Veel dank weer, Theo!
BeantwoordenVerwijderen