Suze: ter nagedachtenis

Suze: Zevende-dags Adventist, dienst: Protestantse Gemeente te Usselo, 21 December 2021

Anton, tijdens indragen: "You Raise Me Up"

Nelleke:    Opening en Welkom  👉(in momento)

Sterre:      Gedicht

We steken kaarsjes aan,

laten lichtpuntjes stralen.

Vol trots en diep gemis,

zien we lichtjes vol verhalen.

Ze vertellen van de liefde,

die wint van al het zwart.

Ze schijnen in het donker,

en verwarmen even ons hart.

Klein en achterkleinkinderen: zelf geschilderde kaarsenstandaarden met tekst aansteken

Theo:     "Gebed":

Psalm 8: 2 Heer, onze Heer, de hele aarde laat zien hoe geweldig U bent! Aan de sterrenhemel is te zien hoe geweldig U bent. 3 Kleine kinderen en baby's weten hoe ze U moeten prijzen. Zo legt U uw vijanden het zwijgen op, U snoert hun daarmee de mond. 4 Als ik zie hoe mooi de sterrenhemel is, als ik kijk hoe prachtig U de maan en de sterren heeft gemaakt, 5 dan vraag ik mij af: "Hoe kan het dat U aan de mens denkt? Hoe kan het dat U Zich met hem bezighoudt?" 6 U heeft hem een iets lagere plaats gegeven dan de engelen. Maar U heeft hem ook grote eer en macht gegeven. 7 Hij mag van U heersen over alles wat U heeft gemaakt. U laat hem over alles heersen 8 de schapen en koeien, de wilde dieren, 9 de vogels in de lucht, de vissen in de zee en alle andere dieren die daar leven. 10 Heer, onze Heer, de hele aarde laat zien hoe geweldig U bent!  Amen!

Psalm 1: Het is heerlijk als je niet luistert naar de raad van mensen die zich niets van God aantrekken, als je niet omgaat met slechte mensen, als je niet meedoet met mensen die lachen om God. 2 Het is heerlijk als je geniet van Gods wet, en daar dag en nacht over nadenkt. 3 Want daardoor zul je lijken op een boom die aan het water is geplant, waar vruchten aan groeien als het daar de tijd voor is en waarvan de bladeren nooit verdrogen. Je zal succes hebben bij alles wat je doet.

Ton en Anoes:    "De Rivier"

Theo:    "Ter nagedachtenis"

Als onze dochter Sterre een leuk uitje heeft, of gepland heeft staan, dat ze bijvoorbeeld heeft afgesproken met Donnee, dan zegt ze heel vaak, oh ik heb zo`n zin in a.s. Donderdag of Zaterdag want dan ga ik naar Donnee, en dat begrijp ik maar al te goed, dat is iets om naar uit te kijken.

Ik kan jullie vertellen, ik heb nog nooit zoveel dagen in mijn leven gehad, waar ik niet naar heb uitgekeken, als de afgelopen twee weken.

Naar aanleiding van deze dienst had ik Tonnie een berichtje via onze Whatsapp "Zorgteamgroep" gestuurd, met de opmerking: Ik heb 15min. nodig, waarop Tonnie de kapitale fout maakte met de opmerking: "netjes".

Dus het is iets langer geworden. 😅

Ongeveer 2 jaar gelden heeft Ma mij gevraagd of ik op haar begrafenis wilde spreken. Ik heb toen geen ja gezegd, maar ook geen nee, omdat ik geen idee had of ik dat zou kunnen en waar ik het in vredesnaam over zou moeten gaan hebben. Hier sta ik dan zou Maarten Luther gezegd hebben: Ik kan niet anders!

Suze, "wie was je vader wie was je moeder", een mooie zin waar Jörgen Rayman alias Tante Es zijn gasten in zijn programma mee begon te ondervragen.

Suze, Marie, Ma, Oma en Omi, "woar bin ie d'r ene van", kon je daar waar zij vandaan kwam, daar waar haar wiegje heeft gestaan, vaak horen als je iemand ontmoete, die in het dorpse leven jou niet direct herkende.

Suze, was er één van Keurentjes, Anton Keurentjes, een grote familie met sterke genen, een familie zo bleek uiteraard later, die ondanks de omstandigheden van toen, gemakkelijk de 90 jaar konden bereiken, waarbij haar eigen vader door de Burgemeester van Zeist, provincie Utrecht zelfs nog werd geëerd met een bezoek omdat hij de 100 wist aan te tikken.

Suze, was er natuurlijk ook één van von Angenent, Suze Angenent, en hoewel ik persoonlijk weinig weet van deze kant van de familie, weet ik wel te vertellen dat haar Opa Heinrich heette en haar Oma Fransisca Johanna, geboren in 1872 onder de naam Wensink, en waarvan haar moeder dus weer één van Schuuring was, dat er Adelijk bloed in mijn moeders aderen stroomde, en daar waren we best wel een beetje trots op, de rest is geschiedenis.

Suze, de naam die ze koesterde en pas op zeer hoge leeftijd echt durfde te gebruiken, de naam die haar sterk verbond met haar moeder die ze nooit heeft gekend, en waar ze ook best verdriet van heeft gehad, maar die op een bijzondere manier een beter fundament legde voor haar eigen identiteit.

Suze, werd geboren eind jaren dertig van de vorige eeuw, een meisje die nou niet bepaald een jaloersmakende start mocht maken.

Haar moeder die ze altijd heel sterk in haar leven heeft gemist overleed toen zij nog heel jong was en haar dus nooit heeft gekend, zij bleef dan ook om die reden altijd met een groot vraagstuk in haar leven worstelen:
Wie was zij, hoe zou zij als moeder met mij zijn omgegaan en had zij mij lief zoals een moeder haar eigen kind zou liefhebben? Dit in tegenstelling tot de 2 andere stiefmoeders die haar eigen moeders plaats hadden ingenomen. Stiefmoeders die volgens haar eigen bewoording op teveel momenten in haar leven niet zouden hebben misstaan in een gebroeders Grimm verhaal, waarbij sprookjes en dromen helaas niet altijd bedrog zijn, maar soms de harde realiteit heel dicht benaderde.

Suze, toch ook wel een beetje de Zwiebertje van de familie, een zwervertje, door omstandigheden op verschillende plekken in Nederland beland, maar had ondanks haar nou niet bepaald vliegende start ook een hele mooie andere kant van diezelfde Zwiebertje. Een ondernemende dame met humor, die het leven toelachte al was het alleen maar omdat ze daardoor haar zorgen en verdriet iets makkelijker een plek naar de achtergrond kon geven.

Suze, een moeder van 6 kinderen, 4 zonen en 2 dochters, een zorgzame moeder, een keiharde werkende moeder, een moeder met kracht, pit, humor en doorzettingsvermogen. Een moeder met veel innerlijke strijd, maar ook en vooral een strijdbare moeder en vrouw, die stond voor haar principes, stond altijd voor haar gezin, maar dan ook altijd en niet aflatend klaar. Klaar om zelfs toen ze allemaal uitgevlogen waren iets voor ze te kunnen betekenen.

Suze, een moeder van bijna 7 kinderen, waarbij de laatste het helaas niet gered heeft, maar waar ze mee dealen kon, waar ze wellicht verdriet over heeft gehad, maar waarvan zij zelf vond dat daar geen tijd noch ruimte voor was, want haar devies was altijd: kom op, je bent een flinke meid, flink zijn, doorgaan en niet zeuren.

Suze, een Oma van 14 kleinkinderen, een Omi van 12 achterkleinkinderen, die haar allemaal stuk voor stuk zeer dierbaar zijn, die ze nooit vergat, waar ze altijd aan dacht en rekening mee hield.

Suze, was ooit getrouwd, niet bepaald gelukkig getrouwd, gescheiden, maar daarna ook weer opnieuw getrouwd, en gelukkig, gelukkig getrouwd.

Suze, is een verkorte vorm van de meisjesnaam Susanna. Die naam is via het Grieks afkomstig van het Hebreeuwse woord 'sjoesjanah', dat 'lelie' betekent.

Lelie komt in 14 Bijbelboeken voor en in 19 tekstgedeelten, en één Bijbelse verwijzing wil ik jullie meegeven, een verwijzing die Ma, Oma, Omi helaas niet altijd heeft waar kunnen maken:

Mattheus 6: 25 Jezus zegt hier: Kijk naar de vogels in de lucht: ze zaaien niet en oogsten niet en vullen geen voorraadschuren, het is jullie hemelse Vader die ze voedt. Zijn jullie niet meer waard dan zij? 27 Wie van jullie kan door zich zorgen te maken ook maar één el aan zijn levensduur toevoegen? 28 En wat maken jullie je zorgen over kleding? Kijk eens naar de lelies, kijk hoe ze groeien in het veld. Ze werken niet en weven niet. 29 Ik zeg jullie: zelfs Salomo ging in al zijn luister niet gekleed als een van hen.

maar mochten haar zorgen te groot worden dan vond ze troost in de Bijbel, dan vond ze troost en rust in het zingen, dan vond ze troost en berusting in het bidden en opzien naar haar Verlosser Jezus, die voor haar aan het (ruw houten) kruis Zijn leven gegeven heeft, zodat zij haar zorgen kon delen, van zich af kon zingen, en voor een korte tijd achter zich kon laten.

het ruw houten kruis

Suze, genoot van het leven, maar niet omdat ze onbezorgd was. Ze had altijd een luisterend oor, altijd een uitgestrekte hand, stond altijd klaar om te helpen waar ze helpen kon, en ze vond het niet altijd fijn dat naarmate haar kinderen zelfstandiger werden en zij allemaal hun eigen pad kozen in het leven, wat ze op verschillende plekken in het land heeft gebracht, dat ze minder nodig was. Ze voelde zich niet altijd veilig genoeg om dat allemaal te zeggen, dat deed ze liever niet, want dat zou weer eens een belasting kunnen geven bij die ander, dat zou last kunnen veroorzaken en daar was ze toch wel behoorlijk allergisch voor, zij wilde niet tot last zijn.

Suze, wie was Ma, Oma, Omi in de ogen van anderen, wat typeerde haar? Dit nav de vraag die heel recentelijk aan jullie allemaal is gesteld:

"Hallo allemaal ter nagedachtenis aan Ma, zou ik jullie willen verzoeken haar met 1 of 2 woorden te typeren. Wat was voor jullie nou typisch Ma en kan je dat in 1 of 2 woorden, dus letterlijk 1 of 2 woorden beschrijven. Lijkt mij een mooi uitgangspunt om dit proberen te verwerken voor haar laatste herdenkingswoorden."

humor - vrolijk - mijn maatje - warm, liefdevol, groot hart - goede gespreksmaatje - welkom, geaccepteerd - Sehr lustig - Zij had een stil verdriet, zij probeerde iedereen een goed gevoel te geven en cijferde zichzelf weg, ze huilde om de situatie in de kerk - zorgzaam, gevoelig - Eine mitfühlende, humorvolle , hilfsbereite , mit positiver Ausstrahlung Frau und eine liebe Schwester in dem Herrn. Sie hatte ein offenes Ohr für die Probleme von den anderen. Eine Gott liebende Schwester, und Gespräche mit ihr waren sehr interessant und humorvoll, Wir werden sie vermissen

(Een meelevende, humoristische, behulpzame, positieve vrouw en een lieve zuster in de Heer. Ze had een open oor voor de problemen van anderen. Een God liefhebbende zuster, en gesprekken met haar waren zeer interessant en humoristisch, We zullen haar missen.)

ze was een baken - plaatsvervangende moeder - zij was voor mij een echte zus we hebben veel gedeeld zij was mij zeer dierbaar en het verlies is heel groot voor mij. - Marie was voor mij een dierbare zus, ik mis haar heel erg. Ze is te vroeg heen gegaan. - grappig, adrem - attent, adrem - liefdevol, zorgzaam - sarcastisch, sterke vrouw - standvastigheid in haar geloof en humor - eigenwijs, wereldwijs, bloemen, schoenen, sieraden, kaarten, kleur.

Dank aan jullie allemaal, dank dat we ma, oma en omi zo mooi en eerlijk hebben kunnen vangen in deze woorden. Het blijkt dan toch ook nu weer dat als je iemand zo lang kent, het niet altijd lukt om iemand, een dierbare, in letterlijk 2 woorden te vangen, maar met alles wat jullie haar toegedicht hebben, waar jullie haar mee getypeerd hebben, hebben jullie haar vooral beloond en geëerd. Wat kan je hier nog aan toevoegen, wat zou je dan nog meer kunnen zeggen over een vrouw, een moeder en oma die gepokt en gemazeld door het leven de prachtige, vruchtbare en gezegende leeftijd van 83 jaar mocht aantikken, een moeder en oma met oog en hart voor haar omgeving. De bijbel zegt hier ook iets over:

Psalm 90: 10 We leven 70 jaar, als we sterk zijn misschien 80 jaar. En zelfs in onze beste jaren hebben we zorgen en verdriet. Plotseling is ons leven voorbij, want de tijd vliegt.

en dat was ze, ze was sterk en strijdvaardig, niet zonder zorgen, maar ook niet zonder humor, niet zonder verdriet, maar ook niet zonder geluk, niet zonder strijd en pijn, maar ook niet zonder plezier en zegen.

Suze, was ze bang om te gaan, was ze bang om ons te verlaten, was ze bang of maakte ze zich zorgen over ons als ze ons allemaal achter moest laten? Ik denk dat ik daar wel helder over kan zijn; ma, oma, omi was niet bang, ze was niet bang omdat zij wel gezien had dat wij het zonder haar wel zouden redden, dat het leven na haar vertrek wel verder zou gaan, maar boven alles was ze niet bang, omdat ze uitzag naar straks, omdat ze door haar geloof in God en door haar grote kennis van de bijbel, overtuigd was dat we elkaar terug zouden zien. Dat als wij elkaar hier op aarde moeten verlaten, hier los moeten laten, elkaar hier niet meer terug zullen zien, we elkaar weer zullen ontmoeten als Christus, haar Verlosser, bij Zijn terugkomst naar de aarde, ons allemaal bij naam zal roepen en ons weer met elkaar zal verenigen. Daar was ze stellig in, daar was ze standvastig in, daar was ze heilig van overtuigd.
Tot ziens!

Ton en Anoes:     "If We Never Meet Again"

Sanny:                 In Memoriam

Theo:                   Slotwoord / gebed

Psalm 91: 1 Als je bescherming zoekt bij de Allerhoogste God, ben je helemaal veilig. 2 Ik zeg tegen de Heer: "Bij U ben ik zo veilig als in een schuilplaats, zo veilig als in een burcht. U bent mijn God. Ik vertrouw op U." 4 Hij beschermt je onder zijn vleugels. Bij Hem ben je veilig. Zijn trouw beschermt je als een schild, als een pantser. 5 Je hoeft niet bang te zijn. Niet voor gevaren die je 's nachts bedreigen. Niet voor pijlen die overdag op je afgeschoten worden. 6 Niet voor ziekte die in het donker op je loert. Niet voor de dood die je midden op de dag aanvalt. 9 Bij U, Heer, ben ik veilig. U, de Allerhoogste God, bent mijn Beschermer. 11 Want Hij zal zijn engelen bevelen dat ze je moeten beschermen, waar je ook gaat. 12 Ze zullen je op hun handen dragen, zodat je je voeten niet zal stoten. 15 Als jij God om hulp roept, zal Hij jouw antwoorden. In moeilijkheden en gevaar zal Hij bij jou zijn. Hij zal je redden en voor de mensen eren. 16 God zal jou een lang leven geven. Hij zal jou redden en goed voor jou zijn." Amen!

Aad: Tijdens uitdragen    "U heft mij op"

Westerbegraafplaats Enschede

Nelleke:    Laatste woorden en groet

Theo:        Slotwoord/Gebed

Psalm 139: 2 Heer, U kent mij door en door. U weet alles van mij, waar ik ook ben. U weet alles wat ik denk. 3 U bent dag en nacht bij mij, U weet alles wat ik doe. 4 U kent elk woord van mij, nog voordat ik het heb gezegd. 5 U bent aan alle kanten om mij heen en uw hand rust op mij. 6 Het is te wonderlijk om te begrijpen. Het is te bijzonder, ik kan er niet bij. 7 Hoe zou ik kunnen vluchten voor uw Geest? Waar zou ik me voor U kunnen verbergen? 8 Als ik naar de hemel zou gaan, U bent daar. Als ik naar het dodenrijk zou afdalen – U bent daar óók. 9 Als ik zou meevliegen met de opkomende zon, of zou gaan wonen aan de andere kant van de oceaan 10 ook daar zou U mij leiden. Ook daar zou uw hand mij vasthouden. 11 Als ik me in het donker zou willen verbergen, dan ziet U mij nog, als op klaarlichte dag. 12 Het donker kan mij niet voor U verbergen. Voor U is de nacht zo licht als de dag. 13 U heeft mij gemaakt, mij in de buik van mijn moeder gevormd. 14 Ik prijs U, want het is een wonder hoe U mij heeft gemaakt. Alles wat U heeft gemaakt, is bijzonder. Ik weet dat heel goed. 15 U zag me al toen U mij daar in het donker vormde, waar nog niemand anders mij zag. 16 U zag me al toen ik nog helemaal geen vorm had. Al mijn dagen stonden al in uw boek toen ik nog niet één dag daarvan had geleefd. 

17 Wat heeft U prachtige gedachten, God! En zo ontelbaar! 18 Ze zijn zo ontelbaar als het zand. Telkens als ik wakker word, denk ik aan U.

23 God, ik wil dat U alles van me weet. Kijk in mijn hart, onderzoek mijn gedachten. 24 Zeg het me als ik iets verkeerds doe, en help me om weer te leven zoals U het wil.

Nelleke:     Gedicht van Ma voor ons:

Ik zoek naar woorden voor jouw verdriet,

ik vind ze niet.

Ik wil je troosten, maar ik weet niet hoe,

ik ben ook zo moe, 

van al ´t verdriet en zorgen om jou heen, 

Ik weet alleen,

dat God je redden wil uit deze nacht,

maar dat Hij wacht, 

tot jij je hand zal leggen in Zijn hand,

want Hij houdt ook van jou, liefde is de band. 

Maar ik ben bang, wacht niet te lang.

Theo:    Slot Gebed