genesis 29: Jakob bij Laban

"Daarna begaf Jakob zich op weg en ging hij naar het land van de mensen van het oosten."

Jakob vervolgt zijn weg naar zijn familie, de broer van zijn moeder oom Laban. Ik probeer me voor te stellen hoe zijn tocht door de woestijn moet zijn geweest, overdag bloedheet, 's-nachts steen koud, moederziel alleen en aarde donker. Hoe zou jij je voelen in een dergelijke situatie?

Bij een waterput aangekomen, komt hij in aanraking met herders die zijn familie ook kent. Terwijl hij met hen aan de praat is geraakt komt ook een herderin met haar kudde hun kant op, op weg naar dezelfde put. De herders vertellen Jakob dat deze herderin zijn nicht Rachel is. 

Het is mij niet geheel en al duidelijk waarom Jakob zich bemoeit met hun werkzaamheden, maar hij geeft blijk van het feit dat hij weet waar hij het over weet, omdat hij vindt en dat zegt hij ook, dat het te vroeg op de dag is om de schapen bij elkaar te drijven. De warmte zal een rol gespeeld hebben, want de herders willen eerst dat de schapen te drinken krijgen alvorens zij weer verder gaan om de schapen te laten grazen. Wellicht zag Jakob al vrij snel dat Rachel een hele mooie vrouw was en probeerde misschien wel met een list alleen met haar te zijn. Het zou mij persoonlijk niet verbazen dat dit eventueel zijn achtergrond liggende gedachte was. 

In tegenstelling tot hoe het ging bij zijn vader, kreeg de knecht van zijn opa, van Rebekka te drinken. Het is Jakob die hier het initiatief neemt om Rachels kudde van water te voorzien en rolt de steen van de waterput af. De eerste indruk die je achterlaat legt tenslotte de basis voor het vervolg.

Jakob vertelt Rachel alles, waarom hij hier is en dus onderweg naar haar vader, zijn oom. Overmant door emoties, moe van de lange voetreis, blij om eindelijk bij familie in de buurt te zijn, stort hij tranen met tuiten ter aarde. Ezau was de bikkel van de familie en Jakob was meer een moeders kindje, zijn emoties komen wat makkelijker vanuit de diepte van zijn wezen naar de oppervlakte. Rachel laat alles achter en weet niet hoe snel ze haar vader van deze situatie op de hoogte moet brengen.

Laban gaat Jakob snel tegemoet, hij is bijzonder verheugd om hem op te nemen binnen zijn familie, tenslotte is hij been van zijn beenderen en bloed van zijn bloed. Laban biedt hem een huis, een onderkomen en een veilige plek aan om te wonen en te blijven,  en Jakob mag zelfs zijn eigen bestaan opbouwen door voor een bepaald inkomen te werken voor zijn oom. Aangezien Jakob toch geen kant op kan, zelf niets beters weet te verzinnen, liefde op het eerste gezicht heeft ervaren en dus smoor verliefd is op Rachel, neemt hij dit aanbod aan met tevens het verzoek om met Rachel te mogen trouwen als hij zeven jaar voor Laban werkt. 

Laban gaat hiermee akkoord en de heren hebben een deal, een heren akkoord, rest ons one big happy family!

Smoor verliefd op een vrouw als Rachel, omdat haar ogen helder staan, ze straalt, ze bruist van het leven, dit in tegenstelling tot haar oudere zus. De bijbel zegt van haar dat haar ogen flets staan. Haar ogen stralen weinig licht uit, eerder bedroefd en zonder levenslust, misschien was ze wel depressief zoals we dat tegenwoordig noemen. Maar het waren niet alleen de ogen van Rachel die sprekend en vol levensvreugde waren , ze was mooi van gestalte en knap om te zien, wat tevens aangeeft dat mannen niet veranderen en ook nooit zullen veranderen, ze herkennen een mooie vrouw al op grote afstand.
Omdat Jakob Rachel lief had, wilde hij zevenjaar voor haar werken. Deze zevenjaar moesten blijkbaar borg staan voor de normale vergoeding of bruidsschat die de ouders van de man aan de ouders van de vrouw moesten betalen. Daarmee gaf je normaliter aan dat je het gemis aan inkomen wilde compenseren en dat de man instaat was om goed voor zijn a.s. bruid te kunnen zorgen.
Laban was op het eerste oog blij met de deal omdat hij haar dan niet aan een andere man hoefde te geven, een vreemde, geen familielid, mede misschien wel omdat Laban bang was dat zijn dochters uiteindelijk zouden thuiskomen met een man van een andere stam. 

Laban belazerd Jakob door Lea de oudere dochter, op een stiekeme manier, de gesluierde manier, aan hem uit te huwelijken. Zo zie je maar weer, het bloed kruipt waar het niet gaan kan, en een sluier kan pas onthullen wie wie of wat wat is als de bedekking wegvalt. In de huwelijksnacht kwam als donderslag bij heldere hemel letterlijk en figuurlijk de naakte waarheid naar boven. Weten wat voor "vlees" je in de kuip hebt, kan dan pas als je het met eigen ogen en zonder dat je een rad voor de ogen wordt gedraaid, kunt zien. Jakobs a.s. vrouw werd op meerdere manier van hem weggehouden. Rachel was blijkbaar nergens te bekennen, wat dus inhield dat Jakob op z'n minst had moeten constateren dat Lea voor de bruiloft niet aanwezig was (hier moet je even over nadenken:-)). Zijn interesse voor Lea was nul komma nul, wat wellicht verklaard waarom hij haar niet miste tijdens het voltrekken van het huwelijk en het feest wat daarop volgend plaatsvond.

Aangezien zijn ogen niet uitgingen naar een vrouw wiens ogen flets stonden zal hij al die zevenjaar haar geen blik waardig hebben gegund. Waar was Rachel, wat had Laban met haar gedaan, waardoor ze niet in opstand was gekomen, daar ik er gevoeglijk vanuit ga dat Rachel op de hoogte was van het huwelijksverbond tussen Laban en Jakob. Hoe het ook zij, Jakob trouwt door list en bedrog met de verkeerde vrouw, een vrouw waar hij nog nooit naar om heeft gezien, en misschien nog wel erger, haar al die jaren compleet genegeerd heeft. Tot deze conclusie kom ik, omdat Lea later in haar huwelijk zich gehaat voelt door haar man Jakob. 

Jakob spreekt Laban aan op zijn daad en Laban pareert de vragen van Jakob met de opmerking, dat het bij hen niet de gewoonte is om de jongere dochter voor de oudere dochter uit te huwelijken. Wist Jakob dit niet, of is dit ook een leugen van Laban, volgend op de eerdere? Herkennen wij hier niet een hellend vlak waarop wij ons vaak begeven als wij ons bedienen van list en bedrog? Is dit niet een weg van kwaad tot mogelijk erger? Want als de eerste leugen en list werkt en je komt er uiteindelijk mee weg, wat staat je dan in de weg om je ook te bedienen van een volgende.  Wat zou jij doen als je zeker wist dat je overal mee wegkwam, zou jij je leven dan ook vullen met bedrog en leugens?

Blijkbaar is de acceptatie tav het verweer van Laban snel gemaakt, maar Jakob laat het daar absoluut niet bij. Hij wil die vrouw helemaal niet, ik denk dat hij haar echt niet moest, maar een volgende deal staat alweer in de stijgers en wordt heel snel gesloten tussen de mannen. Jakob wil weer zeven jaar voor Rachel werken om vervolgens ook met haar te kunnen trouwen. Na een zevendagen huwelijksfeest, na dat Jakob deze dag vol had gemaakt, krijgt hij Rachel en neemt ook haar tot vrouw. Hoewel ik begrijp dat Jakob voor Rachel gaat, omdat hij van haar houdt, is dit het begin van een grote bak ellende. Dankzij zijn oom, worden niet alleen kinderen geboren in deze relaties maar ook haat en nijd. Lea voelt zich gehaat, genegeerd en afgewezen en G'd ziet dit. 

G'd opent de baarmoeder van Lea en er worden vier kinderen, Ruben, de Heer heeft haar verdrukking gezien. Simeon, de Heer heeft gehoord dat ze minder geliefd is. Levi, nu zal mijn man zich aan mij hechten. Juda, ditmaal zal ik de Heere loven. Lea hoopt bij elk kind dat haar gegeven wordt, dat Jakob nu haar kant zal kiezen, maar helaas niets is minder waar gebleken. Blijkbaar lukt het Jakob wel om kinderen bij haar te verwekken en voldoet hij plichtmatig aan de voorwaarde die de huwelijksband voorschrijft, maar daar is dan ook vermoedelijk alles mee gezegd. De liefde waar Lea naar hunkert wordt haar niet gegund en niet gegeven. De vraag is of we dit Jakob moeten kwalijk nemen. Ondanks het feit dat ook hij wel raad weet met list en bedrog, is hij ook heel erg plichtsgetrouw. Zonder de man kan een vrouw geen kinderen baren en blijkbaar voldoet hij toch aan die plicht om gemeenschap met haar te hebben en voor nageslacht te zorgen. Maar Jakob houdt totaal niet van haar en Lea weet en ziet en voelt dat op alle fronten.

Kun je van een vrouw houden als je niet van haar houdt, en hoe dom is deze vraag? Kun je van een vrouw houden als je smoor verliefd bent op een andere?
Neemt G'd het Jakob kwalijk dat hij niet van Lea houdt en opende Hij daarom haar baarmoeder en wordt ze gezegend met vier kinderen, of is het G'd die haar troost omdat Jakob niets te verwijten valt en liefde voor een vrouw zoals het bedoelt is, zoals Jakob het doorleeft voor Rachel niet af te dwingen valt?

Ruben, de Heer heeft Lea's verdrukking gezien. Simeon, de Heer heeft gehoord dat ze minder geliefd is, Levi, nu zal mijn man zich aan mij hechten, Juda, ditmaal zal ik de Heere loven.

"Toen de HEERE zag dat Lea minder geliefd was,  opende Hij haar baarmoeder; Rachel daarentegen was onvruchtbaar.  Lea werd zwanger en baarde een zoon. Zij gaf hem de naam Ruben. Want, zei zij, de HEERE heeft mijn verdrukking gezien. Voorzeker, nu zal mijn man mij liefhebben."